Απελευθέρωση ή απορρύθμιση: άρθρο στο ΕΘΝΟΣ (09/08/11)


Από τον Κώστα Χρυσόγονο Καθηγητή Νομικής ΑΠΘ

ΕΘΝΟΣ
«E» 8/8

Απελευθέρωση ή απορρύθμιση

Η απεργία των ταξί και οι άλλες μορφές διαμαρτυρίας των ιδιοκτητών τους κυριάρχησαν στην επικαιρότητα τις τελευταίες εβδομάδες. Ετσι η "απελευθέρωση" των κλειστών επαγγελμάτων, την οποία επέβαλε το Μνημόνιο του 2010 και θεσμοθέτησε ο Νόμος 3919/2011, μετράει ήδη την πρώτη παράπλευρη απώλειά της. Δίνει το πλήγμα στον τουρισμό. Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ως ζήτημα αρχής ότι η ύπαρξη κλειστών επαγγελμάτων αποτελεί στρέβλωση στη λειτουργία μιας καπιταλιστικής οικονομίας.
Τα κλειστά επαγγέλματα, άλλωστε, αποτελούν επιμέρους εκδήλωση των αποκλίσεων της ελληνικής κοινωνίας από τα δυτικά πρότυπα, στα οποία υποτίθεται πως είναι προσανατολισμένη. Εκείνες είναι κοινωνίες ανοικτής πρόσβασης, όπου η ισχυρή κοινωνική κινητικότητα αμβλύνει την αίσθηση αδικίας από την ύπαρξη τεράστιων ανισοτήτων, ενώ η δική μας είναι συνολικά μια κοινωνία περιορισμένης πρόσβασης, με πολλά οιονεί φεουδαρχικά χαρακτηριστικά.
Το πιο κλειστό "επάγγελμα" στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης είναι εκείνο του αρχηγού κόμματος εξουσίας (κατ' επέκταση και του πρωθυπουργού), που αποδεικνύεται προσβάσιμο μόνο σε δεύτερης (ή και τρίτης) γενιάς γόνους της πολιτικής και κοινωνικής "ελίτ" της χώρας ή σε προβεβλημένα πρόσωπα του προδικτατορικού πολιτικού σκηνικού.
Ωστόσο, κάθε επάγγελμα έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες, με αποτέλεσμα η ισοπεδωτική "απελευθέρωση" του Νόμου 3919/2011 να ισοδυναμεί για μερικά από αυτά με επικίνδυνη απορρύθμιση. Ειδικότερα τα αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης αφενός μοιράζονται ένα μεταφορικό έργο που από τη φύση του έχει συγκεκριμένες διαστάσεις και αφετέρου χρησιμοποιούν δημόσιο χώρο (το οδικό δίκτυο) και μάλιστα επιβαρύνουν έτσι το κατ' εξοχήν κοινό αγαθό (περιβάλλον) με ατμοσφαιρική ρύπανση.
Το ζητούμενο συνεπώς δεν μπορεί να είναι ο ανέλεγκτος πολλαπλασιασμός τους, αφού αυτός, πέρα από ένα όριο, δεν οδηγεί στην αύξηση της πελατείας τους ούτε στην παραγωγή εισοδήματος με κανέναν τρόπο, παρά μόνο στην άσκοπη περιπλάνησή τους στους δρόμους και στην επιδείνωση του κυκλοφοριακού προβλήματος.
Το ζητούμενο για τα αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης θα ήταν να θεσπιστούν και να εφαρμοστούν κανόνες σχετικοί με την απόκτηση και τη διατήρηση επί ορισμένο χρόνο των σχετικών αδειών που θα επέτρεπαν αφενός την αξιόπιστη εκτέλεση του υφιστάμενου εκάστοτε μεταφορικού έργου και αφετέρου την κτήση ενός στοιχειωδώς ικανοποιητικού εισοδήματος για τους αυτοκινητιστές.
Στο πλαίσιο αυτό θα έπρεπε, μεταξύ άλλων, να επιβληθούν αυξημένα τέλη κυκλοφορίας στα ταξί, αφού εκείνα πραγματοποιούν κατά μέσον όρο πολλαπλάσια χιλιόμετρα από τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, και να καταργηθεί το παραεμπόριο των αδειών.
Ολα αυτά θα έπρεπε να γίνουν ύστερα από διάλογο με τους ενδιαφερόμενους και με πρόβλεψη μεταβατικών διατάξεων, ώστε να μην ανατρέπονται αιφνιδιαστικά σχεδιασμοί ζωής. Αντί τούτου ο Νόμος 3919/2011 επέφερε συνολική απορρύθμιση και τώρα η κυβέρνηση αναζητεί εκ των υστέρων τρόπους νέας νομοθετικής αντιμετώπισης του προβλήματος.
Με άλλες λέξεις, όσο βλαπτική ήταν η αποικιοποίηση δημόσιου χώρου με πελατειακά κριτήρια, στην οποία κατέληγε το προηγούμενο νομοθετικό καθεστώς, άλλο τόσο βλαπτική και κοινωνικά αδιέξοδη είναι η βεβιασμένη απορρύθμιση που επιβάλλουν οι ξένοι δανειστές.